Przejdź do treści
Wybierz język:

Brama Królewska

Brama Królewska w Szczecinie
Brama Królewska

Obok Bramy Portowej, najbardziej okazała barokowa brama forteczna na Pomorzu Zachodnim i jednocześnie jedna z bardziej interesujących tego typu budowli w Europie.

Fortyfikacja w stylu barokowym, miała za zadanie bronić dostępu do miasta od strony północnej. Osłaniały ją Bastiony Młyński i Kagena.

Południowa, elewacja bramy wychodzi na plac Żołnierza Polskiego - dawny Biały Plac Parad, utworzony w latach 20. XVIII w. w miejscu średniowiecznych murów obronnych i fosy. Po wschodniej części znajduje się plac Solidarności z podziemnym Centrum Dialogu Przełomy - Oddział Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Brama początkowo nosiła nazwę Anklamska, ale po wizycie w mieście króla Prus Fryderyka Wilhelma IV w 1841 r. zmieniono jej nazwę na Bramę Królewską (Königs Tor). Brama zbudowana została latach 1725-1727 wg projektu architekta i inżyniera wojskowego holenderskiego pochodzenia Gerharda Corneliusa von Walrave. Pracami kamieniarskimi kierował mistrz Trippel, a murarskimi - mistrz murarski Hans Jürgen Reinecke z Magdeburga. Widoczne są na niej rzeźbiarskie dekoracje dłuta Damarta: figury mitologiczne Marsa i Herkulesa, skrępowanych więźniów, panoplia, emblematy, trofea, orzeł pruski, złota korona królewska i inne ozdoby. Na zachodniej ścianie bramy widnieje tablica z brązu odsłonięta w 1999 r. poświęcona polskiemu gen. Dezyderemu Chłapowskimu. Generał Chłapowski, właściciel majątku w wielkopolskiej Turwii, jako poddany króla pruskiego, za nielegalny udział w Powstaniu Listopadowym w 1831 r. skazany został decyzją sądu we Wschowej na dwa lata twierdzy. Kilkumiesięczną karę odbywał w szczecińskim Forcie Prusy w 1833 r.

Nad łukiem przejazdu widoczny jest kartusz otoczony łańcuchem Orderu Czarnego Orła i zwieńczony królewską koroną. W attyce nad gzymsem belkowania przedstawione zostały postacie Marsa (z mieczem i tarczą) i Herkulesa (z maczugą i skórą lwa). W zwieńczeniu attyki umieszczono tors w zbroi rzymskiej na postumencie pomiędzy dwiema siedzącymi postaciami jeńców w zbrojach i hełmach, a po bokach - dwa trofea. Wnętrze bramy jest sklepieniem kolebkowym.

W 1873 r. zapadła decyzja o zniesieniu fortyfikacji. Dzięki staraniom konserwatorów zabytków udało się uniknąć rozbiórki zarówno Bramy Królewskiej, jak i Portowej. W 1875 r. obie barokowe budowle zostały przekazane miastu.

W 1942 r. w obliczu zagrożenia nalotami bombowymi zdemontowano oba szczyty bramy, które ukryto w Lesie Arkońskim. W 1957 r. elementy wróciły na swoje miejsce.
Brama Królewska wraz z bramą Portową jest jedną z dwóch budowli pozostałych po osiemnastowiecznych fortyfikacjach Szczecina. Obecnie znajduje się w niej pijalnia czekolady.

Adres
pl. Hołdu Pruskiego 1