Park Tilebein - historia Sophie Auguste Caroline Tilebein
Park Tilebein znajduje się na szczecińskim Żelechowie, a jego Patronką jest urodzona 20.12.1771 roku w Getyndze mecenaska sztuki, filantropka, malarka, organizatorka życia kulturalnego Szczecina, twórczyni salonu artystycznego i pensji opiekuńczej - Sophie Auguste Caroline Tilebein. Poznajcie jej historię.
Korzenie i dzieciństwo
Sophie Auguste Caroline Tilebein pochodziła z rodziny o francusko - angielskich korzeniach. Jej dziad, Jacques de Perard, był kaznodzieją kościoła ewangelicko - ¬ reformowanego w Gramzow (Uckermarck), a następnie od 1739 roku w Szczecinie, gdzie odgrywał znaczącą rolę, w życiu intelektualnym miasta.
Jej matką była Henriette Louise z domu de Perard, która poślubiła w 1769 roku w Hanowerze Filipa Henryka Pepina, od tego samego roku profesora Uniwersytetu w Getyndze. Trzy tygodnie po urodzeniu Sophie, w 1772 roku Pani Pepin zmarła, a jej rodzina zajęła się wychowaniem dziewczynki, która jako młoda dama przyjechała po raz pierwszy na Pomorze na przełomie lat 1786 / 1787 do swej ciotki Sophie Dorothee Perard.
Pani Buyrette
W 1790 roku Sophie Auguste Caroline Pepin wyszła za mąż za szczecińskiego kupca Jeana Rodolpha Buyrette. Zachwyceni nadodrzańskimi wzgórzami w Żelechowej, zakupili usytuowany na nich domek, który wymagał remontu. W międzyczasie pani Buyrette organizowała herbatki w szczecińskim domu przy Gross Oderstrasse (Wielka Odrzańska). Powszechnie ceniono jej gościnność i umiejętności towarzyskie oraz darzono sympatią. Niestety w 1796 roku zmarł Jean Rudolph, pozostawiając po sobie niewielki spadek, którego najcenniejszym składnikiem była posiadłość w Żelechowej.
Pani Tilebein
Niecały rok po śmierci pierwszego męża Sophie Auguste zawarła drugi związek małżeński z Carlem Gotthilfem Tilebeinem. Po skromnym ślubie para udała się w 11-miesięczną podróż poślubną po Europie, podczas której uczestniczyli w życiu kulturalnym i towarzyskim Berlina, Rotterdamu i Paryża. Pani Tilebein brała lekcje włoskiego, śpiewu i gry na gitarze, doskonaliła umiejętności gry na klawesynie, a także poszerzała znajomość literatury. Po powrocie do Szczecina zajęła się prowadzeniem domu i tworzeniem w nim salonu artystycznego.
Doświadczenia i inspiracje zebrane w trakcie wspólnego wyjazdu Tilebinów, znacznie wpłynęły na ich decyzję o przebudowie żelechowskiej posiadłości w stylu późnego klasycyzmu oraz z założeniami parkowymi w stylu angielskim. Trwająca trzy lata budowa, przekształciła rezydencję w pałacyk składający się z wielu pomieszczeń, zdobionych m.in. obrazami wykonanymi przez uzdolnioną malarsko panią Tilebein, w których coraz chętniej i liczniej gościły znamienite postaci świata kultury, sztuki oraz nauki, a nawet przedstawiciele panujących dynastii. Żelechowski salon odwiedzał m.in. Carl Loewe, często wykonując w nim własne utwory, niejednokrotnie dedykowane Sophie, która została mecenaską, jego kompozytorskiej kariery.
Po śmierci męża w lipcu 1820 roku, pani Tilebein pochowała go w mauzoleum, wybudowanym na terenie przypałacowego parku i po okresie żałoby kontynuowała działalność swojego salonu artystycznego, zapisując się w historii jako protektorka wielu szczecińskich artystów.
Sophie Auguste Caroline Tilebein zmarła bezpotomnie 21 sierpnia 1854 roku, przeżywszy 83 lata i została pochowana u boku swojego drugiego męża.
W pozostawionym testamencie Sophie z części majątku ustanowiła renty dla przyjaciół i służby, a pozostałe środki wraz z żelechowską posiadłością przeznaczyła dla Fundacji Tilebein Stiftung na prowadzenie pensji opiekuńczej dla ubogich dziewcząt w trudnej sytuacji życiowej.
Fundacja istniała nieprzerwanie do 1945 roku, jednak kres prowadzonej na Żelechowej działalności położył aliancki nalot na Szczecin z 3 maja 1944 roku, po którym w gruzach legły pałacyk, dom ogrodnika, mauzoleum i pobliski kościół. Wojnę przetrwały jednie mur oporowy terenów pałacowych przy ul. Robotniczej oraz zaniedbany obecnie park dworski. W 1975 roku fundacja odnowiła działalność jako Tilebein-Stiftung Stettin-Zullchow, a jej siedzibą obecnie jest Kilonia.
Upamiętnienie
Od 2018 roku w Radzie Osiedla Żelechowa oraz w budżecie obywatelskim kilkukrotnie podejmowano starania o rewaloryzację parku.
W maju 2020 roku podczas pieszej wycieczki Szczecińskiego Szlaku Widokowego odnaleziono 3 fragmenty tablicy kommemoracyjnej, które 5 września 2020 roku zabezpieczono zgodnie z decyzją Miejskiego Konserwatora Zabytków w Muzeum Narodowym przy ul. Mściwoja w Szczecinie. Jeszcze w tym samym miesiącu dr Marek Łuczak i członkowie Pomorskiego Towarzystwa Historycznego, prowadząc badania odnalazł pozostałe fragmenty tablicy kommemoracyjnej, dwie płyty z pochodniami sarkofagów Gotthilfa i Sophie Tilebeinów oraz grobowiec Gothilfa z 1821 roku, które również trafiły do wspomnianego muzeum.
W 2023 roku z inicjatywy Rady Osiedla, Rada Miasta Szczecin podjęła uchwałę o nadaniu obszarowi dawnego parku nazwy urzędowej „Park Tilebeinów”, a na skrzyżowaniu ulic Dębogórskiej i Robotniczej ustawiono pamiątkową ławeczkę z rzeźbą postaci Pani Tilebein, autorstwa Prof. dr hab. Mariana Molendy.
